BEDAN KÖYÜ

            Tarihin derinliklerinde bir köşe,

            İlim merkezi,

            Bilinmeyen daha doğrusu bilmediğimiz uzun bir geçmiş,

            Köyün yakın çevresinde bulunan 3 kalenin  varlığı,Ekiz mezarı,köy mezarlığında bulunan eski mezarlar,cavur yaylası olarak bilinen yer,korunun arasında bulunan mezar kalıntılarına bakılarak,Bizans İmparatorluğu,Anadolu Selçuklu Devleti ve beylikler döneminde yerleşim yeri olduğu kanaatine varılabilir.Kalelerin(asarların) varlığına ve yerlerine bakılarak,Bizans yerleşmelerinin daha çok sınır güvenliği için olduğu,askeri amaçla yerleştikleri,geçinecek kadar tarımla uğraştıkları sonucuna ulaşılabilir.Alanya-Konya(1)arasında geçiş yerinde  olduğu için geçici yerleşme,savaş ve isyan dönemlerinde güvenlik nedeniyle sığınma,avlanma,iskan politikası nedeniyle yerleşmeye açıldığı tahmin edilmektedir.

            Hastalıklar veya çatışmalar nedeniyle toplu ölümlerin olabileceği düşünülebilir,çünkü köy mezarlığında aynı dönemin mezarları iç içe ve aynı özellikte ve Müslüman mezarıdır.

            Osmanlı Devleti(1299-1922)zamanından kayıtlar mevcuttur.1475 yılı kayıtlarında 33 hane,1530 yılında 23 hane,1555 yılında 53 hane,1844 yılında 34 hane,1871 ve 1873 yıllarında 40 hane mevcutur.19 yüzyıl(1800-1899)içerisinde köyün nüfusu 200-250 arasındadır. 1500 yılında Ginareş(Köprülü) nahiyesine bağlı olan köy,1555 yılında Nağlu(Bugünkü Gündoğmuş ilçe merkezinin doğu kısımlarını içine almaktadır) nahiyesine bağlıdır.19.yüzyılda Seyyid Mahmut nahiyesine bağlıdır.(2)

1500 yılı vergi hasılı 1736 akça,1520 yılı hasılı 2572 akça,1530 yılı hasıla 2572 akça,1555 yılı hasılı ise 3265 akçadır.1500 yılında köyde 3 göz değirmen bulunup,bunlardan 1’i harap durumdadır.1555 yılında değirmen sayısı 4 göze çıkmıştır.Bu değirmenlerden 2’si çalışır vaziyette,2’si ise harap durumdadır.Köyün geliri 1555 yılında has olarak kayıtlıdır(3)

1500-1600 yılları arasındaki gelir ile,1800-1900 yılları arasında üretime bakıldığı zaman önemli bir değişiklik görülmemektedir.Tarımın   günümüzde de olduğu gibi geçim amacı ile yapıldığı görülmektedir.Hayvan varlığına bakıldığı zaman 1844 yılında 481 küçükbaş,büyükbaş ve binek hayvanı sayısı 481,1914 yılı Konya Vilayet Salnamesine göre 622 küçükbaş,büyükbaş ve binek hayvanı kayıtlıdır.1844 yılında 34 aile veya sülale kayıtlıdır.(4)

1332 tarihli salnamede “Kızgın Dev Demirtaş Zaviyesi”Bedan Köyü’nde geçmektedir.1530 yılı kaydında bu zaviye ile ilgili herhangi bir kayıt yoktur.Zaviyenin hasılı 1134 kuruştur.1500 yılı tahrir defterleri kayıtlarında 1 imam vardır.İmam olan camiler büyük Cuma camii niteliğinde olan camilerdir.(5)

            19.yüzyılda(1872 yılında açılmıştır.) burada bir medresenin yapılması ki, bu dönem Osmanlı Devleti’nin en çok savaş ve isyan ile uğraştığı dönemdir. (Medrese hakkında ayrı bir başlık açılacaktır)Bu medrese buranın önemli bir merkez olduğunu,ilme destek ve değer verildiğini açıkça göstermektedir.

            Sülalerin geçmişleri,yaptıkları işler ve kullanılan yer  adları,yukarıda belirtilen yerleşme tercihlerini doğrulamaktadır.İlk gelenlerinde Avcılar olarak bilinen sülale olduğu söylenilmektedir.

Bulunduğu yer itibari ile bağlı olduğu merkezler, değişiklik göstermiştir.(Alanya-Konya-Karaman arasında) 1936 yılında Gündoğmuş ilçe olunca buraya bağlanmıştır.Bu değişikliklerden dolayı kayıtlar ulaşmak zordur,eski kayıtlara Alanya ve Konya’da ulaşılabilir,ancak bu da şimdilik zordur.

Temel ihtiyaçlar için özellikle tuz,patetes için Bozkır ve Gezlevi şimdiki adı ile Korualan,geçiş yaparken konaklamak için Gevne’den gelenler,çalışmak için Alanya,resmi iş için Gündoğmuş köyleri  ile hatıralar vardır.

(1)Taşatan-Konya yolu en kısa Alanya-Konya yoludur.

(2) Yar.Doç.Dr.Selim Hilmi ÖZKAN,Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Gündoğmuş,sayfa 20-58-59,Kültür Yayınları,ocak 2011

(3) Yar.Doç.Dr.Selim Hilmi ÖZKAN,Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Gündoğmuş,sayfa 59,Kültür Yayınları,ocak 2011

(4) Yar.Doç.Dr.Selim Hilmi ÖZKAN,Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Gündoğmuş,sayfa 59-60,Kültür Yayınları,ocak 2011

(5) Yar.Doç.Dr.Selim Hilmi ÖZKAN,Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Gündoğmuş,sayfa 202-203,Kültür Yayınları,ocak 2011

Bilgi Notları

1-Nahiye:Günümüzde yoktur.Yakın zamana kadar ilçe ile köy arasında sayılabilecek yerleşimi yerleridir.Günümüzdeki kasabalara benzerdi,ancak buraları resmi olarak atanan nahiye müdürleri yönetirdi.Köprülü köyün eski nahiyesidir.

2-Osmanlı Devleti’nde 1520-1566 yıllarında Kanuni Sultan Süleyman padişahlık yapmıştır.Bu yıllar Osmanlı Devleti’nin en parlak yıllarıdır. Alman İmparatorunun esir aldığı Fransa Kralını,Kanuni Sultan Süleyman esaretten kurtarmıştır.

3-Salname:Yıllık demektir,devletin ve şehirlerin hatıra defteri ve belleğidir

4-Zaviye: Eskiden büyük kervanların geçtiği ıssız yollarda veya köy ve kasabalarda; dinî ilimlerin, İslam ahlakının ve fen ilimlerinin öğretilmesi, yolcuların barınması maksadıyla kurulan yer; küçük tekke.

DERLEYEN&DÜZENLEYEN

Hasan Hüseyin UYSAL

---

Yorumlar - Yorum Yaz

---